Gmina wiejska Włocławek z siedzibą we Włocławku została utworzona w 1972 r. Nie oznacza to jednak, że wcześniej nie istniała gmina w skład której wchodziłyby miejscowości sąsiadujące z miastem Włocławkiem. Obecna gmina Włocławek kontynuuje tradycje XIX wiecznej gminy Łęg, której siedziba przez dziesięciolecia funkcjonowała także we Włocławku. Gmina Łęg wymieniana jest w najstarszych zachowanych wykazach gmin wiejskich z terenu powiatu włocławskiego. Wynika z tego, że jej tradycje mogą sięgać okresu Księstwa Warszawskiego (1807-1815), w którym po raz pierwszy w historii ziem polskich rozpoczęto organizowanie administracji gminnej na wsi. Do 1867 r. wielkość gminy Łęg ulegała częstym zmianom, ale ten problem dotyczył wszystkich gmin. W Królestwie Polskim utworzonym w 1815 r. utrzymano istnienie gmin wiejskich, ale nie wprowadzono stabilnego podziału kraju na te jednostki. Reformy w tym zakresie zakończono dopiero w 1866 r. i z początkiem 1867 r. wprowadzono precyzyjny podział Królestwa Polskiego na gminy wiejskie. Wśród 13 gmin na które podzielono powiat włocławski wymieniono gminę Łęg. Nieco wcześniej zakończono prace nad jej zasięgiem terytorialnym. Na przykład w 1864 r. – to jest w roku wprowadzenia w Królestwie uwłaszczenia chłopów oraz nowej organizacji gmin wiejskich – gmina Łęg liczyła łącznie 32 miejscowości (nomenklatury) i 235 domów mieszkalnych (dymów). W granicach gminy Łęg znajdowały się takie miejscowości m.in. jak: Łęg, Łuba, Lisek, Kapitułka Młyn, Krzywe Błoto Rumunek, Krzywa Góra wieś, Korabniki, Papieżka Rumunki, Przyruda osada, Rybnica osada, Rybnica osada leśna, Słodowy Młyn, Świech osada, Wikaryjskie osada, Wydoń osada, Zazamcze Kolonia, Suchykiecz osada, Bycza Łąka. Gmina Łęg istniała nieprzerwanie w następnych dziesięcioleciach okresu zaborów, a także w okresie międzywojennym. Na pewno już w latach 90 XIX w. jej siedziba mieściła się we Włocławku, w 1939 r. przy ulicy Paderewskiego. Tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej wójtem gminy był Wincenty Rajski, natomiast sekretarzem Stanisław Janasik. Po wojnie reaktywowano powiat włocławski, który składał się z 6 miast i 13 gmin wiejskich. Wśród gmin była m.in. gmina Łęg z gromadami: Józefowo, Korabniki, Krzywa Góra, Łęg, Modzerowo, Ostrowy, Róźinowo, Rybnica, Zdrojowisko Wieniec. Istniały też odrębne gminy Baruchowo, Dobiegniewo. Siedziba gminy Łęg znajdowała się we Włocławku przy ulicy Paderewskiego 8. W latach 40. XX w. pracowano nad zmianami w podziale administracyjnym powiatu włocławskiego. Wśród wielu pomysłów pojawiła się też propozycja likwidacji gminy Łęg, czego ostatecznie jednak nie zrealizowano. Do zasadniczych zmian w podziale administracyjnym powiatu doszło w 1954 r., kiedy w Polsce zlikwidowano gminy a najmniejszą jednostką podziału administracyjnego kraju zostały gromady. Z gminy Łęg wydzielono gromady: Modzerowo, Róźinowo, a część osad włączono do gromady Wieniec. Nowy podział był bardzo niestabilny i niewydolny, co jakiś czas ulegała zmianie liczba i wielkość gromad, na przykład w 1957 r. powiat włocławski liczył 49 gromad, natomiast w maju 1966 r. już tylko 25, a w 1971 r. – 14. Miejscowości obecnie należące do gminy Włocławek zmieniały swoją przynależność gromadzką i należały do kilku różnych gromad.Po latach prac nad nową reformą postanowiono zrezygnować z podziału wsi na drobne gromady i powrócono do gminy zbiorowej jako najmniejszej jednostki podziału administracyjnego. Reformę w tym zakresie wprowadzono w 1972 r. Na podstawie uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy powiat włocławski podzielony został na 11 gmin, wśród których była także gmina Włocławek z siedzibą gminnej rady narodowej we Włocławku (w uchwale nie wymieniono gminy Łęg). W skład gminy Włocławek weszły sołectwa: Warząchewka Królewska i Warząchewka Polska (z wcześniejszej istniejącej gromady Kowal), Korabniki, Krzywa Góra, Leopoldowo i Róźinowo (z wcześniej istniejącej gromady Róźinowo), Dąb Mały, Józefowo, Kosinowo, Ładne, Łęg, Modzerowo, Mursk, Skoki Duże, Smólnik, Telążna Leśna, Wistka Królewska (ze zniesionej gromady Smólnik), Gróbce, Koszanowo, Kruszyn, Kruszynek, Ludwinowo, Łagiewniki, Poddębice (z wcześniej istniejącej gromady Kruszynek), Michelin, Mielęcin, Nowa Wieś, Potok i Smólsk (ze zniesionej gromady Michelin)* 

        Działania dotyczące zmiany dotychczasowych granic administracyjnych Gminy Włocławek zostały zainicjowane w czwartym kwartale 2019 r. i trwały w 2020 roku. Z prośbą o wyrażenie przez Radę Gminy Włocławek opinii w przedmiocie włączenia do Miasta Włocławek części terytorium Gminy Włocławek, stosownie do uchwały Nr XV/160/2019 Rady Miasta Włocławek z dnia 29 października 2019 r. w sprawie zmiany granic Miasta Włocławek, zwrócił się do Wójta Gminy Włocławek w dniu 28 listopada 2019 r. Prezydent Miasta Włocławek, załączając jednocześnie uchwałę Nr XV/160/2019 Rady Miasta Włocławek. Zgodnie z załącznikiem Nr 1 do tej uchwały oraz zawartym uzasadnieniem, część terytorium Gminy Włocławek podlegająca włączeniu do Miasta Włocławek stanowiła obszar wynoszący ok. 180 ha. W ramach rozpoczętej - na wniosek Prezydenta Miasta Włocławek – procedury, Rada Gminy Włocławek w dniu 30 grudnia 2019 r. uchwaliła uchwałę Nr XVII/136/19 w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami Gminy Włocławek w sprawie zmiany granic administracyjnych Gminy Włocławek. W dniu 8 stycznia 2020 r., zarządzeniem  Nr 86/2020 Wójt Gminy Włocławek ustalił skład osobowy Zespołu ds. przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami Gminy Włocławek w sprawie zmiany granic administracyjnych Gminy Włocławek oraz określił wzór protokołu z przeprowadzonych konsultacji. Dnia 9 stycznia 2020 r. Wójt Gminy Włocławek zawiadomił mieszkańców Gminy Włocławek o zamiarze przeprowadzenia konsultacji w sprawie zmiany granic administracyjnych Gminy Włocławek, polegającej na włączeniu do Miasta Włocławek części obszaru Gminy Włocławek. Konsultacje w Gminie Włocławek zostały przeprowadzone w dniach od 10 stycznia 2020 r. do dnia 29 stycznia 2020 r. i miały  formę ankiet konsultacyjnych, wg wzoru stanowiącego załącznik Nr 2 do uchwały Nr XVII/136/19 Rady Gminy Włocławek z dnia 30 grudnia 2019 r. Wyniki konsultacji, zawarte w protokole z przeprowadzonych konsultacji z mieszkańcami Gminy Włocławek sporządzonym w dniu 31 stycznia 2020 r. przez Zespół ds. przeprowadzenia konsultacji oraz w sprawozdaniu Wójta Gminy Włocławek, przygotowanym w dniu 5 lutego 2020 r. na potrzeby Rady Gminy Włocławek i przedstawionym Radzie Gminy Włocławek w dniu 25 lutego 2020 r. były następujące: na 749 mieszkańców, którzy wzięli udział w konsultacjach 38 osób opowiedziało się za zmianą granic, 706 przeciw zmianie granic, a pięć ankiet było nieważnych. W efekcie wyczerpania procedury związanej ze zmianą granic administracyjnych Rada Gminy Włocławek, uwzględniając wyniki przeprowadzonych konsultacji, uchwaliła w dniu 25 lutego 2020 r. uchwałę Nr XVIII/139/20, w której negatywnie zaopiniowała zmianę granic administracyjnych Gminy Włocławek, polegającą na włączeniu części terytorium Gminy Włocławek o powierzchni ok. 180 ha do Miasta Włocławek. Opierając się na zasadach dobrej współpracy oraz w wyniku przeprowadzonych rozmów i konsultacji między samorządem Gminy Włocławek i samorządem Miasta Włocławek został zaproponowany inny wariant zmiany granic, polegający na zmniejszeniu terytorium Gminy Włocławek, w stosunku do pierwotnego, a podlegający włączeniu do Miasta Włocławek. Teren ten Miasto Włocławek zamierza przeznaczyć na realizację inwestycji drogowych. Podzielając wypracowane stanowisko Rada Gminy Włocławek, uchwałą Nr XXIII/172/20 z dnia 23 lipca 2020 r., pozytywnie zaopiniowała zmianę granic administracyjnych Gminy Włocławek polegającą na włączeniu do Miasta Włocławek części obszaru Gminy Włocławek o łącznej powierzchni 76, 4377 ha. Ostatecznego ustalenia granic Miasta Włocławek i Gminy Włocławek dokonała Rada Ministrów, wydając Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2020 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedziby władz gminy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1332). Nowe granice ustalono z dniem 1 stycznia 2021 r., co oznacza że z dotychczasowej powierzchni Gminy Włocławek, która wynosiła 220 km2 wyłączono z obrębu Potok 76, 44 ha. Demografia w Gminie Włocławek. W ostatnich latach – do 2019 roku włącznie - zauważalny był wyraźny wzrost mieszkańców. Liczba mieszkańców zameldowanych na pobyt stały i czasowy w latach 2014 – 2020, według stanów na dzień 31 grudnia danego roku, przedstawiała się następująco: